Holda / Holle

       

Img Op 1 Juni 2018 was ik naar de vollemaan viering rond Vrouwe Holda in de Tempel van de Godin in Amsterdam.
Priesteres Zia Elohka begon met vertellen over Vrouwe Holda, wat ik hier in m'n eigen woorden probeer te re­con­stru­eren. Deze avond rond Vrouw Holda, ook bekend als Vrouw Holle, Fricka, Frigga, Perchta en de witte dame (zie Wikipedia), begon natuurlijk met het bekende sprookje van Grimm.

Het verhaal gaat over een weduwe met een dochter en een stiefdochter, die al het werk moet doen. Op en dag zit ze bij een put te spinnen totdat haar handen bloeden. Wanneer ze het garen wil wassen in de put valt deze in de put. Wanneer ze die eruit wil vissen valt ze zelf in de put en verliest het bewustzijn. Ze wordt wakker in een mooi groen landschap waar een appelboom staat met overrijpe appels, die roepen om geplukt te worden. Dit doet het meisje en even laten ziet een een brood in de over die gaar is en dringend uit de over gehaald moet worden. Ook dit doet het meisje en even laten komt ze een koe tegen wiens uiers op springen staan, ze helpt de koe door deze te melken. Dan komt ze bij een huisje waar ze vrouw Holle ontmoet, die haar vraagt haar te helpen met het huishouden. Ze moest de kussens goed uitschudden, want dan zou het bij de mensen sneeuwen. Ook dit doet het meisje doch na een tijd wil ze eigenlijk toch wel weer naar huis. Vrouw Holle hielp haar op weg naar huis en bij de poort aangekomen werd het meisje overladen met goud. Thuisgekomen werd haar stiefzusje jaloers en wou ook zo rijkelijk beloond worden. Ze ging naar de put, viel erin, kwam in de andere wereld, zag de appelboom, het brood in de oven, de koe die gemolken moest worden, maar daar had ze geen tijd voor. Ze ging verder naar vrouw Holle die haar vroeg haar te helpen in de huishouding. Ze zei dit te zullen doen, maar leverde minder dan half werk. Toen ze zei weer naar huis te willen hielp vrouw Holle haar op weg tot aan de poort. Het meisje verwachte nu goud maar kreeg pek en veren over zich heen.
Tot zover het sprookje van Grimm in het kort.

Op het eerste gezicht een vrij moralistisch verhaal: wie hard werkt word beloond en wie de kantjes er vanaf loopt krijgt pek en veren.
Het gaat in dit verhaal niet alleen om het harde werken, maar ook om een zuivere intentie. Dat het echter niet zomaar een sprookje is zien we aan het schudden van de kussens, die sneeuw op aarde veroorzaken. Door de put en het water komt men in de andere wereld. Dit zijn aan­wij­zingen dat vrouw Holle een Godin zou kunnen zijn.




Dit sprookje van Grimm is een van de vele verhalen rond Vrouwe Holda. Zia vertelde dat ook het bekende verhaal van Hans en Grietje de ken­mer­ken vertoond van een verhaal over Vrouwe Holda; een arm gezin laat de kinderen achter in het bos. De kinderen steken een water over en komen bij een huisje van overvloed. Het meisje helpt het oude vrouwtje in het huishouden en wanneer ze uiteindelijk weer vertrekken keren ze rijk terug. Het enige wat we nu uit dit verhaal hebben weg­ge­la­ten is de demonisering van het oude vrouwtje.
Karl Paetow heeft nog ruim dertig verhalen rond Vrouw Holda ver­za­meld in het boek "Sprookjes van Vrouw Holle," op blz.29 vinden we het verhaal van "De speelman op de berg". Hierin lezen we over Vrouw Holle die de huishouding van de keizer deed en herkend werd door muziekanten aan haar grote sleutelbos. Vrouw Holle beloonde hun mooie gezang met een glas van de beste rode wijn en een paardeschedel.
De meesten vonden de paardeschedel maar niets en gooiden deze weg, doch één muziekant bewaarde de paardeschedel en vondt de volgende ochtend in plaats van de paardenschedel een klomp goud.
Kernpunten van dit verhaal zijn: je hart volgen en van daaruit iets doen (het zingen voor de keizer), zuivere intentie (je verwacht niet echt een beloning), vertrouwen (je gooit je beloning niet weg maar vertrouwd erop dat het iets te betekenen heeft).

Vrouwe Cunera en Vrouwe Holda

Onlangs was ik bezig met de legende rond Vrouwe Cunera en be­zochten we het Cunerabergje in Rhenen. Van Cunera weten we dat ze alle sleutels van de Koning kreeg (Cuneralegende.nl), Cunera kreeg een zogenoemde sleutelmacht van de Koning; zeggenschap over het huishouden bij afwezigheid van de koning, iets waarover gewoonlijk alleen diens echtgenote beschikte (Combrink Blz.15 en Carasso Kok, Blz.29 en 36).
We zagen in het bovenstaande verhaal over Vrouwe Holda dat ze te herkennen was aan haar sleutelbos en het huishouden van de keizer bestierde. Zowel Vrouwe Cunera als Vrouwe Holda beschikken over sleutels, beidde worden met paarden in verband gebracht en beidde transformeren iets in relatie tot een gift. Toen Cunera brood aan de armen wou geven werd ze tegen gehouden door de vrouw van de koning en toen ze Cunera wilden confronteren (met diefstal van broden) bleken de broden te zijn veranderd in houtsnippers. Cunera lijkt dus een oude Godin te kunnen zijn geweest die bovendien in verband gebracht kan worden met de Godin Holda.

Verzameling van Godinnen

Zoals Freija geen naam is maar ´Vrouwe´ betekend (zie Nissaba.nl), zo is ook Holda geen naam maar een aanduiding, Holda komt van het Duitse "Hold": "goede", en betekend dus Goede Vrouwe (Nissaba.nl) en ook ´de betrouwbare´ (Meertens Inst.).
Perchta is ook geen naam maar een aanduiding en be­te­kend ´de lichtende´ (zie Nissaba.nl). Holda en Perchta zijn aanduidingen voor dezelfde Godin die mogelijk onder verschillende namen bekend was in Europa, zoals bijvoorbeeld Cunera. Ze verschijnt vaak als een oude vrouw die bedelt om zo de mensen te testen. Ze is dan vaak in bruine, armoedige kleding gekleed. Wanneer ze mensen beloond verschijnt ze vaak als een stralend witte verschijning. In de verhalen rond Vrouwe Holda en Vrouwe Cunera zien we dat ze armen en mensen met een zuivere intentie helpt, ze is de sleuteldraagster, schenkt overvloedig aan mensen die ook voor de noden van de medemensen openstaan. Ze is een moedergodin, vruchtbaarheidsgodin, godin van de dood en van geboorte.

Pauze, zang & gebed

Na deze verhalen was het tijd voor een pauze, men had zelfgemaakte vlier­bloe­sem­drank meegenomen; de vlier is de boom van vrouwe Holda   (zie ook Kruidenkorf.nl).
Na de pauze begonnen we met het meer praktische gedeelte van de avond. We verzamelden ons rond het grote altaar en we zongen gezamenlijk een lied waarna Priesteres Zia Elohka een door haar gemaakt gebed voordroeg, dat je rechts hiernaast kan lezen. Een van de songs die we deze avond zongen was:

You are the Old One
You are the Ancient One
You are the Old One
And we honor you

Listen to our song
Listen to our song
Listen to our song
Lady Holda, Lady Holda

You are the Old One
You are the Ancient One
You are the Old One
And we offer light

Listen to our song
Listen to our song
Listen to our song
Lady Holda, Lady Holda

You are the Old One
You are the Ancient One
You are the Old One
And we offer wine

Listen to our song
Listen to our song
Listen to our song
Lady Holda, Lady Holda

Verschillende verschijningsvormen


Driemaal dezelfde pop in verschillende kleding. Op de foto rechts Vrouw Holda in oude bruine kleding. Zo verschijnt ze vaak om mensen te testen. Priesteres Zia Elohka deed deze oude bruine kleding uit waarna er stralend witte kleding tevoorschijn kwam (foto links). Zo verschijnt Vrouw Holda vaak wanneer ze mensen beloond.
Toen priesteres Zia Elohka dit witte gewaad uit deed verscheen Vrouw Holda in een groen gewaad, haar gedaante als Moeder Aarde (Foto hieronder).




Zuivere intenties

Een kernthema van vanavond en rond Vrouw Holda was de zuivere intentie. Je kan bijvoorbeeld een grote donatie anoniem doen of met een vermelding dat jij die grote donatie hebt gedaan. Je zou kunnen stellen dat je bij het eerste voorbeeld een donatie doet met zuivere intentie en bij het tweede voorbeeld met bijbedoelingen; zo van kijk mij eens goed bezig zijn. Hoewel je ook in het eerste geval, de anonieme donatie, als bijbedoeling kunt hebben dat je na je dood dan zeker wel goed terecht moet komen. Een zuivere intentie is dus iets dat direct uit het hart komt zonder bijbedoelingen. Priesteres Zia Elohka vroeg ons nu om een aantal zaken uit ons leven op te schrijven waarbij we een zuivere intentie hadden en waarbij we een onzuivere intentie hadden. Nadat iedereen dit had opgeschreven maakten we van het papiertje een prop. Het was de bedoeling dit toe te vertrouwen aan Vrouwe Holda, meer bewust te zijn van je intentie´s en dichter bij jezelf en met zuivere intenties in het leven te staan. De prop papier deponeerde we in het water van de put van Vrouw Holda.
Nadat alle propjes papier in het water zaten werdt het water door­ge­spoeld naar de onderwereld via het toillet.
Uit de put van Vrouwe Holda haalde Priesteres Zia Elohka nu een klosje goud garen tevoorschijn, en nog één, ze bleven maar komen totdat alle aanwezigen een klosje goud garen gekregen hadden!

Afsluiting

Ter afsluiting zongen we gezamenlijk nog een lied en werdt de viering afgesloten. Er werdt ook nog gekeken naar het spinnewiel en de aanwezige spintollen, hoeveel werk dat toch altijd geweest was en hoe makkelijk we tegenwoordig met kleding omgaan.

Een mooie en leerzame avond rond Vrouwe Holda!


Martin Roek      


Naar de bovenkant van deze pagina